Transformacja cyfrowa (Digital Transformation - DT) to proces, w którym organizacja wykorzystuje technologie cyfrowe, by stworzyć nowe lub zaadaptować procesy zachodzące w firmie do zmieniających się warunków rynkowych.
Cyfrowa transformacja, dzięki zintegrowaniu, wykorzystaniu technologii cyfrowych pozwala przedsiębiorstwom, organizacjom rozpocząć nowy etap działalności.
W jego wyniku radykalnej zmianie ulega ich sposób działania, ale także zmieniają się wartości, jakie organizacja oferuje swoim klientom, użytkownikom lub mówiąc ogólniej swoim interesariuszom.
Przy czym, chodzi nie tylko o zmianę stricte technologiczną, ale także o zmianę organizacyjną, kulturową.
Wraz ze zmieniającym się paradygmatem działania zmienia się także kultura organizacyjna, w której wraz transformacją stałą zasadą jest eksperymentowanie, adaptacja do zmieniających się warunków oraz nieustanne doskonalenie modeli, wzorców, technologii, rozwiązań.
Cyfrowa transformacja przedsiębiorstw, transformacja cyfrowa biznesu to pojęcia coraz częściej przedostające się do mainstreamu i zyskujące zainteresowanie oraz zrozumienie także u polskich właścicieli biznesów.
Transformacja cyfrowa w Polsce, choć nadal daleka od satysfakcjonującego poziomu, oznacza coraz szerszą oraz coraz głębszą, popartą wieloma już rodzimymi przykładami sukcesu (Success Story), świadomość.
Coraz liczniejsze grono polskich właścicieli, menadżerów, strategów rozumie, że transformacja cyfrowa oznacza w praktyce większą konkurencyjność, produktywność, efektywność, niższe koszty, większe zyski oraz lepszą dynamikę działania organizacji.
Warto więc przyjrzeć się jej z bliska.
Czy jest transformacja cyfrowa? Jak ją przeprowadzić? Jakie niesie korzyści, wyzwania, ryzyka dla organizacji?
Dlaczego jest już właściwie koniecznością, nawet dla firmy z sektora przedsiębiorstw małych i średnich?
Wszystkiego dowiecie się, czytając nasz artykuł.
Serdecznie zapraszamy do jego lektury!
Transformacja cyfrowa - co to jest?
Konieczność bycia zwinnym, mocna orientacja na klientów, innowacyjność, zdolność do szybkiego przyswajania nowych kompetencji, umiejętność wykorzystania Big Data stanowią dziś najważniejsze wyzwanie dla organizacji.
Zarówno tych o zasięgu globalnym, jak również tych mniejszych, działających na rynkach krajowych lub regionalnych.
Coraz częściej daje się słyszeć głosy, według których transformacja cyfrowa biznesu jest po prostu nie tyle szansą, wyborem, co nieuchronną koniecznością każdego podmiotu, który chce utrzymać się na rynku i odgrywać na nim znaczącą rolę.
A są to zdania, które formułują nie tylko liderzy biznesu.
Najbardziej znaczącą cechą transformacji cyfrowej, technologii cyfrowej jest jej kompleksowość, wielowymiarowość, możliwość wejścia na rynek z zupełnie nowymi produktami (np. opartymi o sztuczną inteligencję).
Organizacja, która decyduje się na uruchomienie procesu transformacji cyfrowej będzie poddana zmianom, które obejmą wszystkie poziomy, szczeble jej struktury, wszystkie (lub prawie wszystkie) jej procesy, modele, sposoby działania, cele oraz wartości.
W transformacji cyfrowej nie tylko chodzi o większą sprzedaż, ale także o przemodelowanie, zdigitalizowanie procesów całej organizacji (użycie nowoczesnych rozwiązań) związanych na przykład z:
- obsługą klienta
- zarządzaniem operacjami finansowymi
- świadczeniem usług
- sposobem produkcji i dystrybucji
- promocją i reklamą
- zarządzaniem reputacją
- sposobem pozyskiwania nowych klientów, użytkowników, partnerów.
Cyfrowa transformacja biznesu - siłą rzeczy - oznacza także ogromną zmianę dla klientów firmy, którym będą oferowane nowoczesne technologie, użyteczności, doświadczenia, benefity.
I tym momencie dochodzimy do kolejnego słowa kluczowego, które bardzo dobrze oddaje sens, zakres, cel, jaki stawia sobie każda organizacja, która wchodzi na ścieżkę cyfrowej transformacji, nowych osiągalnych celów w cyfrowym świecie.
Chodzi oczywiście o klientocentryczność. Jak zauważają autorzy raportu pt. „13 faktów o transformacji cyfrowej” każda organizacja we wszystkich swoich działaniach powinna być klientocentryczna.
Klientocentryczność stanowi istotę cyfrowych transformacji i jest jej główną siłą napędową. Punktem odniesienia, podstawowym kryterium oceny. Jest jej horyzontem działań, motorem zmian, celem wysiłków. energią szybkości zmian.
Generalnie rzecz ujmując, potrzeba zapewnienia klientom o wiele lepszych doświadczeń stanowi główny motor transformacji cyfrowej.
Jeśli nie realnie (co siłą rzeczy stanowi bardzo duże wyzwanie, nie zawsze możliwe do spełnienia), to na pewno w formie ideału, do którego spełnienia się dąży.
Punkt wyjścia dla każdej organizacji, która chce być klientocentryczna powinien oznaczać działania związane ze:
- wspieraniem współpracy między działami, by upłynnić przepływ wiedzy, idei, pomysłów
- wejściem w tryb nieustannej optymalizacji pracy, która powinna odbywać się w trybie iteracyjnym
- zmianą kultury organizacyjnej, która powinna się wyrażać w odejściu od hierarchicznego zarządzania poprzez inspirowanie, zachęcanie pracowników do aktywnego, samodzielnego podejmowania decyzji, poszukiwania rozwiązań
- wspieraniem doświadczeń pracowników (Employee Experience), które są warunkiem wystarczającym i koniecznym doświadczeń klientów i użytkowników (Customer, User Experience)
- ścisłym powiązaniem biznesu z technologią.
Tytułem uzupełnienia powyższego wypunktowania, warto zauważyć, że transformacja cyfrowa nie ma charakteru singularnego i nie można jej zredukować do pojedynczych rozwiązań technologicznych, produktu, usługi IT (np. Cloud Computing - chmura obliczeniowa).
Niemal zawsze jest ona pluralna, złożona z połączenia, zintegrowania, wykorzystania funkcji, potencjałów, możliwości wielu technologii, usług, produktów cyfrowych, wpływających także na User Experience (doświadczenia użytkownika).
Specyficzna konfiguracja tych elementów nie może być jednak przypadkowa.
Powinna wynikać z precyzyjnego, rzetelnego, wyczerpującego określenia najważniejszych celów organizacji, wymagań klientów (biznesowych, finansowych, operacyjnych, strategicznych, technologicznych, produkcyjnych).
Etap analiz, odkrywania, definiowania celów, poszukiwania rozwiązań, priorytetyzowania zadań, określania pożadanych efektów oraz wskazywania ryzyk i ograniczeń pełni kluczową rolę, jest etapem o kluczowym znaczeniu.
Etap analiz, odkrywania, definiowania celów ma wpływ na:
- tempo wzrostu osiąganego dzięki transformacji cyfrowej
- rentowność
- satysfakcję klientów i użytkowników
- szybkość transformacji
- szybkość zaoferowania produktów, usług w nowej formule cyfrowej.
Trzeba jednak pamiętać, że transformacja będąc procesem, nigdy nie będzie przebiegała w sposób bezproblemowy.
Jej największymi barierami są przede wszystkim:
- niedostateczne możliwości finansowe organizacji
- spetryfikowana, przestarzała, odporna i oporna na zmiany kultura organizacyjna
- niedostatki kompetencyjne
- obciążenia technologiczne, długi technologiczne
- silosy biznesowe
- brak inwestycji w rozwój nowych kompetencji pracowników różnego szczebla
- brak wizji, definicji transformacji cyfrowej, roli, jaką np. ma pełnić uczenie maszynowe, sztuczna inteligencja we wspieraniu doświadczenia klienta.
Kluczowe elementy niezbędne do transformacji cyfrowej
Fortunność procesu transformacji jest zależna od wielu czynników, także od zrozumienia, co tak naprawdę jest jej istotą i ostatecznym celem.
Jak pisze Tomas Chamorro-Premuzic w artykule pt. „The Essential Components of Digital Transformation”, clue każdej cyfrowej transformacji jest transformacja w organizację, która jest oparta na danych.
Co to oznacza w praktyce?
Chodzi o proces decyzyjny i sposoby uzasadniania decyzji w oparciu o dane.
Chodzi o unikanie podejmowania decyzji motywowanych przeczuciami, osobistymi preferencjami i uprzedzeniami, czy doraźnymi modami i impulsami.
Kluczowe decyzje, zadania i procesy powinny wynikać z analizy pozyskanych danych. Dzięki temu organizacja zapewnia sobie większą bezstronność, obiektywizm, racjonalność, głębsze zrozumienie procesów rynkowych, własnej pozycji, możliwości, mocnych i słabych stron.
Przy czym, ugruntowanie działań na danych nie przyniesie spodziewanego efektu, jeśli dodatkowo organizacja nie zadba o pozostałe konieczne elementy, mianowicie o:
- jakość, ilość, głębokość pozyskiwanych danych
- odpowiednie strukturowanie, modelowanie, analizowanie danych
- frameworki pozwalające z danych wyciągać praktyczne, trafne, skuteczne i pożyteczne wnioski
- operacjonalizację danych, wniosków w konkretne procesy, działania, odpowiadające na pytania: co zrobić? jak zrobić? kiedy zrobić? za pomocą czego zrobić?
- zdefiniowanie mierników sukcesu.
Z kolei, zgodnie z podejściem firmy Deloitte, żadna transformacja cyfrowa nie będzie skuteczna, jeśli jej sednem nie będzie człowiek (klient, pracownik, użytkownik, interesariusz), którego potrzeby, cele, oczekiwania powinny być uwzględniane w procesie.
Stąd też, w transformacji cyfrowej technologie, produkty, rozwiązania cyfrowe są tylko w połowie odpowiedzialne za sukces.
Drugą połowę zapewnić może tylko i wyłącznie zmiana dotychczasowego modelu działania.
Bez wypracowania nowej koncepcji podejścia do produktów i usług, technologia okaże się tylko pustą formą bez treści, która jest konieczna, by zapewnić odpowiednie doświadczenia klientom.
Stąd też transformacja cyfrowa powinna w pierwszej kolejności oznaczać:
- zmianę modeli biznesowych
- zmianę procesów (technologicznych, decyzyjnych, organizacyjnych)
- zmianę wartości oraz kultury pracy
- zmianę przepływów pracy
- automatyzację niektórych zadań, procesów (np. poprzez wykorzystanie uczenia maszynowego).
Generalnie rzecz ujmując, transformacja cyfrowa ma bardzo szeroki zakres i obejmuje naprawdę imponującą ilość procesów, interakcji, czynników, potrzeb, celów, metod.
Pozwala skutecznie i innowacyjnie wykorzystać nowe technologie (np. w handlu detalicznym w E-Commerce).
Kluczowe znaczenie transformacji cyfrowej biznesu
Jakie są zalety transformacji cyfrowej? Jaką rolę pełnią narzędzia cyfrowe, ich wykorzystanie w modelu biznesowym opartym o technologię cyfrową, usługi cyfrowe?
Na czym polega transformacja cyfrowa? W jaki sposób przeprowadzić udaną transformację cyfrową, rozpocząć transformację cyfrową?
Oczywiście w każdej branży, a nawet organizacji będą się one manifestowały z różną siłą i nie zawsze w takiej samej konfiguracji.
W zakresie transformacji cyfrowej znajduje się:
- możliwość szybszego, bardziej dynamicznego rozwoju organizacji
- lepsze wyniki finansowe, sprzedażowe, produkcyjne, organizacyjne
- możliwość szybszej, skuteczniejszej reakcji
- bardziej adekwatna - funkcjonalnie - odpowiedź na zmieniające się potrzeby klientów
- zwiększenie zaangażowania klientów
- lepszy timing - wpisanie się w potrzeby klientów w odpowiednim czasie
- bardziej trafne diagnozowanie potrzeb
- możliwość dostarczania innowacji o wiele bardziej doskonałych i mniej ryzykownych
- możliwość integrowania, agregowania, strukturowania danych z różnych źródeł
- automatyzacja procesów
- monitorowanie procesów
- planowanie procesów
- predykcja zdarzeń, określanie poziomów ryzyka, identyfikowanie zagrożeń
- efektywne zarządzanie zasadami i uprawnieniami
- możliwość skorzystania z zaawansowanych technologii AI (np. machine learning, deep learning).
Biznes z zastosowaniem technologii cyfrowej - przykłady transformacji
Zakres transformacji cyfrowej jest oczywiście zmienny czasowo, uwarunkowany indywidualnymi potrzebami każdej organizacji, ograniczony i do pewnego stopnia zdeterminowany ramami danej branży (np. prawnymi).
Wynika z bieżących oraz przyszłych procesów biznesowych, które technologia cyfrowa pozwala usprawniać.
Niemniej jednak możliwe jest wskazanie obszarów, które najczęściej są poddawane transformacji cyfrowej.
Transformacja cyfrowa odnosi się przede wszystkim do:
- funkcji biznesowych (np. obsługi klienta, marketingu)
- procesów biznesowych, czyli sposobów osiągania celów biznesowych
- modeli biznesowych, czyli sposobu funkcjonowania organizacji na rynku
- ekosystemów biznesowych, czyli sposobów budowania relacji z interesariuszami
- kultury organizacyjnej, która powinna być zorientowana na klienta, pracownika, partnera biznesowego
- transformacji domeny (możliwość rozszerzenia działalności, wejścia na zupełnie nowy rynek usług oraz produktów).
Transformacja cyfrowa biznesu oznacza zmiany. Zazwyczaj są one równie głębokie, jak szerokie.
Zmiana modelu biznesowego oznacza nie tylko wdrożenie nowej technologii, ale przede wszystkim zaoferowanie klientom zupełnie nowych doświadczeń, jakie są możliwe do uzyskania z jej pomocą.
Oznaczać może także poszerzenie domeny. Historia firmy Amazon, która stale dzięki transformacji cyfrowej poszerzała zakres swoich usług, produktów jest najlepszym przykładem poszerzania domeny.
Technologie wspierające transformację cyfrową
Pisząc o transformacji cyfrowej nie sposób nie uwzględniać technologii, które ją napędzają, które wnoszą nowe wartości, które wyznaczają przyszłość biznesową, które w pełnym tego słowa znaczeniu - transformują.
I stanowią przyszłość biznesów opartych na technologiach, produktach, usługach, rozwiązaniach cyfrowych.
Cloud computing jest jedną z najczęściej wymienianych usług, które wnoszą nową wartość w organizacjach.
Przede wszystkim, przetwarzanie danych w chmurze pozwala na ich lepsze zarządzanie, analizowanie.
Pozwala zapewnić produktom cyfrowym odpowiednią skalowalność, stabilność, bezpieczeństwo oraz możliwości rozwoju.
Rozwiązania chmurowe dają także atrakcyjny cenowo dostęp do najbardziej zaawansowanych technologii, usług, produktów, które dla większości firm, chcących je samodzielnie stworzyć, są po prostu niedostępne. Z powodów finansowych, organizacyjnych, czasowych.
AI - Artificial Intelligence oraz jej subdomeny Machine Learning oraz Deep Learning są dziś wykorzystywane w coraz większej ilości branż i do coraz bardziej zaawansowanych zadań.
Służą przede wszystkim do:
- stawiania diagnoz (np. w medycynie)
- rozpoznawania twarzy (np. na lotniskach)
- prognozowania (np. zmian kursów akcji na giełdach)
- odkrywania prawidłowości, wzorców, reguł
- klasyfikowania (np. roślin w rolnictwie, dzięki czemu możliwe jest selektywne nawożenie i spryskiwanie areałów uprawnych)
- identyfikowania (np. twarzy)
- wykrywania anomalii (np. pogodowych)
- odpowiadania na typowe pytania klientów (np. asystenci w chatbotach).
Analizowanie i zarządzanie danymi oznacza dziś operacje na bardzo dużych bazach danych, które pozwalają szybciej, bezpieczniej, trafniej, dokładniej odkrywać, przewidywać, wdrażać.
Co więcej, operacje na danych są bardzo istotnym elementem procesu decyzyjnego.
Klientocentryczność to także wyjście naprzeciw oczekiwaniom, potrzebom, doświadczeniom klientów w oparciu o analizę danych analitycznych, które wspierają procesy segmentacji klientów.
Internet of Things to kolejny obszar, za pomocą którego dokonuje się w organizacjach transformacja cyfrowa.
Przede wszystkim, Internet Rzeczy, IoT pozwala na agregowanie, analizowanie danych w czasie rzeczywistym i na ich podstawie modelowanie procesów, określenie zmian.
Operacje na danych stanowią podstawę do szybkiej, o wiele bardziej trafnych decyzji, podejmowanych w bardzo krótkim czasie.
Stanowią one nieocenione wsparcie na przykład w optymalizacji łańcucha dostaw (Supply Chain Optimization).
Transformacja cyfrowa biznesu. Podsumowanie
- Definicja Transformacji Cyfrowej: to proces, w którym firma wykorzystuje technologie cyfrowe, by stworzyć nowe lub zaadaptować już istniejące procesy biznesowe do dynamicznie zmieniających się warunków rynkowych.
- Transformację cyfrową należy rozumieć jako zmianę sposobu działania, wartości, jakie organizacja oferuje swoim klientom, użytkownikom, interesariuszom. Wraz z transformacją cyfrową zmienia się całościowo sposób działania organizacji.
- Projekty transformacji cyfrowej pozwalają działać w paradygmacie nieustannego eksperymentowania, doskonalenia modeli, wzorców, technologii, rozwiązań, co pozwala im lepiej zaadaptować się do zmieniających się warunków rynkowych.
- Transformacja cyfrowa (np. możliwość wykorzystania sztucznej inteligencji) oznacza w praktyce większą przewagę konkurencyjną, produktywność, efektywność, niższe koszty, większe zyski, nowe modele biznesowe, możliwość świadczenia innowacyjnych usług, nowych technologii oraz lepszą dynamikę działania organizacji.
- Efektem transformacji cyfrowej są zmiany, które obejmą wszystkie poziomy struktury twojej firmy, procesy, modele, sposoby działania, cele oraz wartości.
- Klientocentryczność stanowi istotę cyfrowych transformacji i jest jej główną siłą napędową.
- Proces transformacji cyfrowej ma pluralny charakter, jest złożony z połączenia, zintegrowania, wykorzystania funkcji, potencjałów, możliwości wielu technologii, usług, produktów cyfrowych, przede wszystkim jednak automatyzacji procesów.
- W transformacji cyfrowej technologie, produkty, rozwiązania cyfrowe są tylko w połowie odpowiedzialne za sukces. Drugą połowę zapewnić może tylko i wyłącznie zmiana dotychczasowego modelu działania. Cyfrową transformację (w sensie technologicznym) musi wspierać zmiana kultury organizacyjnej.
- Cloud computing, AI - Artificial Intelligence, Internet Rzeczy są jednymi z najczęściej wymienianych usług, które wnoszą nową wartość w organizacjach.
- Znaczenie transformacji cyfrowej trudne jest do przecenienia. Transformację cyfrową należy postrzegać jako kluczowy element poprawy konkurencyjności oraz myślenia strategicznego.