Testy użyteczności

Co można zbadać za pomocą Testów Użyteczności?

Pozwalają uzyskać odpowiedź na przykład na pytanie, z jakich powodów strona jest porzucana przez niektóre osoby lub dlaczego nie uzyskuje spodziewanego wyniku konwersji.

Co sprawia użytkownikom trudność, co ich frustruje, czego nie rozumieją, także dowiemy się dzięki tym badaniom.

Testy Użyteczności (np. testy interfejsu i użyteczności) pozwalają sprawdzić, czy użytkownicy poprawnie rozumieją:

• funkcje www / aplikacji
• zakres użyteczności strony / aplikacji.

Czy potrafią:

• korzystać z wszystkich dostępnych funkcjonalności
• nawigować po stronie z poczuciem celu i sensu.

W jakim stopniu problematyczne / łatwe jest dla nich:

• odnajdywanie informacji
• osiąganie celów.

Pozwalają zbadać:

• atrakcyjność (w jakim stopniu produkt wyróżnia się na tle rozwiązań konkurencyjnych)
• efektywność (w jakim stopniu produkt pozwala osiągać założone cele)
• estetyczność (w jakim stopniu kontakt z produktem jest źródłem estetycznej przyjemności)
• łatwość obsługi (szybkość, z jaką można nauczyć się, poznać sposób działania www, aplikacji)
• przystępność (szybkość, z jaką można poznać wszystkie funkcje)
• satysfakcję (siłę emocjonalnych reakcji, wywołanych przez użytkowanie produktu)
• skuteczność (szybkość, z jaką użytkownik osiąga założony cel)
• zrozumiałość (jednoznaczność związku funkcja – cel).

Biorąc pod uwagę element struktury strony internetowej, aplikacji webowej, mobilnej Testy Użyteczności pozwalają zbadać reakcje użytkownika.

Pozwalają zbadać problemy, pojawiające się w trakcie interakcji z:

• formularzami
• wyszukiwarkami
• nawigacją
• menu 
• stroną główną i podstronami
• kalkulatorami (lub pokrewnymi narzędziami)
• kartami produktów
• mediami osadzonymi na stronie
• galeriami
• widżetami
• layoutami
• architekturą informacji.

Zalety Testów Użyteczności - przykłady

Do najbardziej podstawowych zalet Testów Użyteczności należy:

• szybkość wykonania (badanie wraz z podsumowującym je raportem może być ukończone w ciągu kilku dni)
• atrakcyjność cenowa (należą do najtańszych badań)
• względna bezproblemowość ich przeprowadzenia (mogą być przeprowadzone w formule stacjonarnej i zdalnej, moderowanej i niemoderowanej)
• optymalność (pozwalają wychwycić większość kluczowych problemów oraz zbadać użytkowników strony bez ograniczeń przestrzennych)
• efektywność (pozwalają w krótkim czasie poprawnie zdiagnozować przyczyny np. niskiego wskaźnika konwersji).

Podstawowe korzyści należy uzupełnić kolejnymi, równie istotnymi:

• diagnoza konkretnych problemów sprzedażowych, wizerunkowych jeszcze na etapie projektowym
• optymalizacja oparta na racjonalnych przesłankach (np. testy A/B UX)
• poprawa wrażeń, satysfakcji, korzyści płynących z używania strony, aplikacji
• produkt adekwatniejszy do realnych potrzeb
• zmniejszenie kosztów obsługi klientów
• zwiększenie lojalności klientów
• zwiększenie ROI.

Testy Użyteczności - rodzaje

Rozwój narzędzi badawczych (głównie służących zbieraniu, agregowaniu, analizowaniu, prezentowaniu danych) przyczynił się znacząco do poszerzenia ilości metod i technik badawczych.

Generalnie badania użyteczności (UX testy) możemy podzielić na:

• stacjonarne moderowane testy z udziałem użytkowników 
• zdalne (moderowane i niemoderowane) testy z udziałem użytkowników.

W większości przypadków Testy Użyteczności UX są wykonywane w formule zadaniowej. 

Przebieg Testów Użyteczności (Testy UX)

Każde badanie użyteczności powinno być przeprowadzane na podstawie szczegółowo określonego scenariusza (Screenera).

Poprawne przygotowany scenariusz powinien wynikać z przemyślenia podstawowych kwestii:

• zakresu badań (czego chcemy się dowiedzieć)
• sposobu przeprowadzenia badań (od kogo i w jaki sposób chcemy się dowiedzieć).

Poczynione założenia stanowią podstawę do stworzenia scenariusza badania, ukierunkowują dobór respondentów, wybór metody lub technik badawczych.

Testy Użyteczności, bez względu na metodę, technikę, narzędzie, jakimi będą wykonane, mają podobny przebieg.

Każdy z etapów ma swoją rolę i nie może być pominięty. Od rzetelności wykonania poszczególnych działań w danym etapie w dużym stopniu zależy rzetelność wszystkich wyników.

Typowe badanie powinno obejmować:

• Fazę Przygotowawczą - służącą określeniu celów badania, narzędzi badawczych, grup celowych, zadań, jakie będą wykonywali respondenci
• Fazę Rekrutacji Badanych - służącą pozyskiwaniu respondentów (także rezerwowych)
• Fazę Badania - zazwyczaj obejmującą około 60 minut na każdego respondenta
• Fazę Analiz - służącą przeanalizowaniu zebranych danych, obserwacji
• Fazę Syntezy - służącą wyciągnięciu wiążących wniosków i rekomendacji optymalizacyjnych
• Fazę Raportowania - służącą do zapoznania poszczególnych interesariuszy z wynikami i rekomendacjami.

W Zadaniowych Testach Użyteczności respondenci wykonują konkretne działania, najczęściej są proszeni o:

• odnalezienie podstrony produktu i dokonanie jego zakupu
• odnalezienie podstrony dedykowanej konkretnej usłudze i zamówienie jej
• kontakt z firmą za pomocą formularza, widżetu
• rejestrację w sklepie, serwisie
• edycję konta po rejestracji
• próbne użycie aplikacji SaaS (np. wystawienie faktury w systemie do e-rachunkowości).

Zadania mogą być zorientowane na:

• wykonanie czynności
• rozwiązanie problemów
• zrozumienie działania strony internetowej, aplikacji.

W trakcie badania moderatorzy szczególną uwagę zwracają na:

• podejmowane działania przez respondenta (np. kliknięcia)
• jego reakcje (także mimiczne)
• czas i łatwość wykonania zadania
• sposoby osiągania celów
• ilość oraz typ popełnianych błędów
• przeszkody napotkane podczas wykonywania zadania.

Do najbardziej popularnych technik badawczych należą:

• Click-Tracking (nagrywanie sesji)
• Eye-Tracking
• Post-its and Affinities
• Rapid Iterative Prototypying Evaluation.