Jeśli zadajesz sobie pytanie: Co to jest User Testing? Czym jest User Testing stron internetowych?
Czym jest User Testing aplikacji mobilnych? Czym jest User Testing w UX, jakie miejsce zajmuje w gronie metod i technik badawczych?...itd.
To ten artykuł jest zdecydowanie adresowany właśnie do Ciebie, Drogi Czytelniku!
W niniejszym tekście postaramy się jednocześnie dość szeroko, ale i w miarę możliwości wyczerpująco, opisać, czym jest User Testing stron internetowych, co to jest User Testing aplikacji mobilnych.
Powód jest dość ważki.
Pisząc o User Testing w UX warto mieć na uwadze starą, ale nadal bardzo adekwatną i aktualną uwagę, poczynioną przez Jakoba Nielsena, który zauważył, że wskaźnik sukcesu zadania jest najprostszą miarą użyteczności, jaką należy wziąć pod uwagę.
Mówiąc wprost - a Nielsen jest bardzo bezpośredni i nie owija w bawełnę - jeśli użytkownik aplikacji webowej lub mobilnej nie może wykonać zadania, nie może osiągnąć celu, który sobie założył, to wszystkie inne elementy nie mają znaczenia. Są po prostu nieistotne.
Nawet najbardziej estetyczna, atrakcyjna wizualnie, odpowiadająca na bardzo ważną potrzebę aplikacja, jeśli nie jest choćby minimalnie użyteczna, nie będzie dla użytkownika warta użytkowania.
Koniec końców, po co komu ładny, ale nieporęczny, za lekki młotek, którym nie da się wbijać gwoździ, prawda?
Stąd też warto mieć świadomość roli i wagi User Testingu w procesie budowania, optymalizowania, rozwijania produktów cyfrowych.
Badania UX (od audytów UX po testowanie użytkowników, testowanie użyteczności) stanowią w tym procesie element ważny, jeśli nie najważniejszy.
Diagnozowanie, rozwiązywanie problemów z użytecznością pozwala lepiej konkurować, zdobywać przewagi rynkowe, dostarczać na rynek produkt, który jest zorientowany na potrzeby, oczekiwania, możliwości, doświadczenia, kompetencje jego zróżnicowanych użytkowników.
OK, przejdźmy do konkretów. Jeśli jesteście ciekawi możliwości, zalet, pożytków płynących z User Testingu serdecznie zapraszamy do lektury niniejszego artykułu.
Szukasz doświadczonej agencji UX?
Co to jest User Testing aplikacji?
User Testing w UX, jako część UX Researchu, przede wszystkim pozwala trafnie i rzetelnie zidentyfikować rzeczywiste problemy z użytecznością aplikacji (webowych oraz mobilnych).
Pozwala także poznać wady projektowe, które można zdiagnozować już na bardzo wczesnych etapach tworzenia produktu cyfrowego.
Cel User Testingu jest intuicyjnie czytelny.
Chodzi o wykrycie problemu. Choć, trzeba zaznaczyć, że dostrzeżenie jego istnienia oraz uznania jego wagi nie zawsze jest łatwe i oczywiste.
Następnie, w kolejnym kroku, bazując na wynikach badań, chodzi rzecz jasna o zaproponowanie remedium.
Dzięki któremu ogólne doświadczenia użytkownika - User Experience - będą o wiele lepsze. Bardziej satysfakcjonujące i zgodne z oczekiwaniami.
User Testing polega na śledzeniu, obserwowaniu interakcji użytkowników z danego segmentu z wybranym fragmentem systemu (np. daną funkcjonalnością).
Dzięki temu możliwe jest zobaczenie, jak rzeczywiście użytkownicy używają systemu, jak sobie radzą z jego obsługą.
Co działa zgodnie z ich oczekiwaniami i doświadczeniami, co jest dla nich ważne, a co zupełnie nie stanowi dla nich atrakcji, nie jest potrzebne.
Odbywa się to poprzez monitorowanie interakcji reprezentatywnych użytkowników z produktem w realistycznym otoczeniu.
W ten sposób można dokładnie sprawdzić, co działa, oraz, co jest jeszcze ważniejsze, co nie działa.
Łącząc testy zadaniowe, a tym w istocie jest User Testing, z (IDI - Individual In-depth Interviews) możliwe jest także poznanie powodów dysfunkcji, głębszych przyczyn problemów.
Zgodnie z definicją zaproponowaną w artykule pt. “What is...User testing”, User Testing to proces, w którym interfejs i funkcje strony internetowej, aplikacji mobilnej lub usługi cyfrowej są testowane przez docelowych użytkowników, którzy wykonują określone zadania w realistycznych warunkach.
Celem tego procesu jest ocena użyteczności strony internetowej lub aplikacji i podjęcie decyzji, czy produkt jest gotowy do zaoferowania użytkownikom.
User Testing, testowanie użytkowników (wraz z testami użyteczności) są metodami mierzenia, diagnozowania, poznawania, wykrywania zdolności userów do wykonania danego zadania w aplikacji, do osiągnięcia wyznaczonego celu.
Celu, który z ich perspektywy jest kluczowy i niezbędny do osiągnięcia.
Zgodnie z inną popularną definicją, User Testing to metoda badawcza, która pozwala sprawdzić, jak łatwo / jak trudno korzysta się użytkownikom aplikacji webowej lub mobilnej z danej funkcjonalności.
Na przykład formularza kontaktowego lub formularza karty kredytowej.
Interakcja realnych użytkowników z systemem pozwala poddać ocenie funkcjonalności, spojrzeć na ich użyteczność z punktu widzenia potrzeb użytkownika.
Pisząc o User Testing nie można nie poruszyć jednej ważnej kwestii.
W literaturze przedmiotowej bardzo często pojawia się omówienie problemu różnicy między testowaniem użytkowników (User Testing) a testowaniem użyteczności (Usability Testing).
O co chodzi w tym rozróżnieniu? Czy rzeczywiście pisząc o User Testingu oraz Usability Testingu mamy na myśli dwie zdecydowanie różne rzeczy?
User Testing kontra Usability Testing
Lojalnie uprzedzamy, odpowiadanie na pytanie - Czym różni się User Testing od Usability Testingu? - przypomina trochę zadanie typu “znajdź pięć różnic w dwóch identycznych obrazkach”.
Puryści będą zdania, że są to dwie odmienne, choć może trochę podobne metody.
Z kolei osoby bardziej “liberalnie” podchodzące do definicji, wskazywania różnic, zakresów powiedzą, że przecież User Testing i Usability Testing mają wspólny cel.
Jakiejkolwiek perspektywie nie będziemy wierni, musimy uczciwie napisać, że obie metody, oba podejścia służą do wykrycia problemów z funkcjonalnością, użytecznością.
Pozwalają odkrywać wady projektowe, niedostatki w oferowanym użytkownikom User Experience.
Koniec końców obie także służą do doskonalenia produktu cyfrowego, czynienia go możliwe bezbłędnym, wygodnym, intuicyjnym, łatwym w obsłudze, efektywnym z punktu widzenia potrzeb użytkownika.
Ponadto, testy użytkowników i testy użyteczności są niezbędnymi elementami projektowania stron internetowych, aplikacji internetowych, aplikacji mobilnych.
Wspólny cel jest na tyle ważki, kluczowy, niezbędny, że… chyba nie ma “o co” oraz “po co” kruszyć kopie?
User Testing pozwala obserwować, w jaki sposób docelowi użytkownicy wchodzą w interakcję z produktem. Najczęściej jest zorientowany na głębsze zrozumienie potrzeb użytkownika oraz walidację danego rozwiązania.
User Testing ma na celu zrozumienie, czy użytkownicy potrzebują danej funkcjonalności oraz w jaki sposób z jej korzystają.
Z kolei testowanie użyteczności jest zorientowane na identyfikację konkretnych problemów związanych z użytecznością.
Testowanie użyteczności skupia się poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, czy produkt cyfrowy działa poprawnie.
W artykule, opublikowanym na blogu Maze, pt. “A Beginner's Guide to Usability Testing” jego autorzy wskazują, że User Testing zwykle poprzedza testowanie użyteczności.
Jak czytamy w artykule, celem User Testingu może być także “ustalenie, czy przyszli użytkownicy potrzebują danego produktu, narzędzia lub usługi.
Testowanie użytkowników może być również wykorzystywane przez marketerów do testowania docelowych odbiorców i lepszego zrozumienia ich potrzeb i frustracji”.
W praktyce User Testing polega na testowaniu wybranej części produktu za pomocą konkretnych zadań testowych, których celem jest sprawdzenie, czy dana funkcjonalność działa zgodnie z oczekiwaniami i jest gotowa do wprowadzenia na rynek.
Chodzi również o poznanie tarć poznawczych, kosztów interakcji.
User Testing umożliwia, oczywiście, jeśli jest łączony z wywiadami pogłębionymi (IDI - Individual In-depth Interviews), głęboki wgląd oraz poznanie nieznanych wzorców zachowań, preferencji i opinii użytkowników.
Zdobyte informacje zwrotne stanowią podstawę do stworzenia bardziej adekwatnego i satysfakcjonującego produktu cyfrowego.
Testowanie użytkowników wykonywane jest w formule zdalnej lub stacjonarnej, w sposób moderowany lub niemoderowany, w warunkach naturalnych lub laboratoryjnych. Za pomocą pojedynczych zadań lub całego zestawu. Na produkcie rzeczywistym, działającym lub na prototypie.
User Testing zazwyczaj rozpoczyna się od określenia w sposób możliwie precyzyjny, konkretny i zamknięty celu lub celów testów.
Zdefiniowanie celów jest niezbędne do dopasowania adekwatnych metryk, które pozwalają na dokonywanie stosunkowo bezstronnych, mierzalnych, porównywalnych, adekwatnych, konkluzywnych ocen, porównań.
Dobierając metryki warto pamiętać uwagi Jakoba Nielsena, który w artykule pt. “Success Rate: The Simplest Usability Metric” bardzo trafnie zauważył, że: “metryki świetnie nadają się do oceny długoterminowych postępów w projekcie i wyznaczania celów.
Stanowią integralną część programu porównawczego i można je wykorzystać do oceny, czy pieniądze zainwestowane w projekt przeprojektowania zostały dobrze wydane”.
Najczęściej wskaźnikami, metrykami sukcesu są czas konieczny na wykonanie zadania, ilość popełnionych błędów, procent zadań ukończonych oraz niewykonanych. Najczęściej badaniu poddawany jest interfejs, nawigacja.
Porównując User Testing do Usability Testing należy powiedzieć, że te dwa podejścia do badań różnią się przede użytkiem, jaki się robi z wyników owych badań.
Testy użytkowników zazwyczaj mają za zadanie określić “gotowość” produktu cyfrowego do wprowadzenia na rynek. Służą określeniu, czy produkt jest w stanie spełniać potrzeby użytkowników.
Usability Testing pozwala z kolei określić na ile dobrze te potrzeby są spełniane.
Testy użyteczności pozwalają optymalizować funkcjonalności produktu cyfrowego pod kątem nie tylko ich użyteczności jako takiej, ale także przyjemności, jaką można czerpać z korzystania z nich. Także satysfakcji, emocji, jakie budzą.
Co to zasady, User Testing jest najczęściej wykorzystywany na etapie tworzenia pomysłów, a testowanie użyteczności na etapie MVP lub prototypu.
W praktyce jednak tak ortodoksyjne separowanie tych rodzajów badań jest dość rzadkie.
Dominującym podejściem, zdecydowanie rekomendowanym, nie tyle jest przedkładanie jednej metody nad drugą, co korzystanie z różnych metod, technik, narzędzi badawczych w zależności od postawionych celów badawczych.
User Testing stron internetowych, aplikacji mobilnych
User Testing jest wykorzystywany zarówno do testowania aplikacji webowych (np. stron internetowych), jak również coraz częściej do testowania aplikacji mobilnych.
Bez względu na to, czy chcemy zbadać aplikację webową, czy mobilną na pewnym poziomie ogólności proces badawczy będzie wyglądał bardzo podobnie.
Przede wszystkim projekt badawczy będzie musiał mieć:
- skonkretyzowany cel badawczy - mówiąc kolokwialnie badacze muszą wiedzieć “co”, “dlaczego”, “kogo” i “po co” chcą zbadać
- określoną grupę badawczą, respondentów sprecyzowanych pod różnym, istotnym z punktu widzenia projektu, kątem
- klarowny harmonogram - wyraźnie ustaloną strukturę w kwestii celu, zakresu, czasu, kolejności, wzajemnej zależności przeprowadzanych badań.
Najczęściej User Testing powinien pozwalać znaleźć trafne odpowiedzi na pytanie:
- Z jakim problemem, problemami zmagają się użytkownicy?
- W jaki sposób można problem rozwiązać?
- W jaki sposób można potrzebę zaspokoić w sposób lepiej zaadresowany, bardziej adekwatny, bardziej pożądany?
- W jaki sposób użytkownicy radzą sobie z problemami, jaki koszt interakcji są w stanie zaakceptować, a jaki jest dla nich niedopuszczalny, nieopłacalny, zniechęcający?
- Jakie zadania pozwalają najszybciej, najprościej, najbardziej efektywnie odkrywać problemy z użytecznością?
- W jaki sposób można uchwycić natężenie problemu?
W szczególności ostatnie pytanie jest dość problematyczne.
Odwołajmy się kolejny raz do Jakoba Nielsena. Jak zauważa on w cytowanym powyżej artykule, można wyróżnić kilka poziomów sukcesu.
Zadanie testowe:
- może się zakończyć całkowitym sukcesem - zadanie jest wykonane bezbłędnie, zgodnie z założeniami
- może się zakończyć po pokonaniu pojedynczego, bardzo drobnego problemu - respondent popełnia błąd, ale jego ważność, ranga nie jest krytyczna
- może się zakończyć po pokonaniu poważnego problemu - wiąże się z popełnieniem ważnego, krytycznego błędu
- nie może być ukończone.
User Testing, jak każda metoda badawcza, jest skuteczny tym bardziej, im bardziej jest poprawny metodologicznie, wykonany zgodnie ze sztuką badawczą oraz przeprowadzony w sposób zindywidualizowany.
A więc uwzględniający w sposób maksymalnie szeroki i głęboki specyfikę danego produktu, projektu, danego segmentu użytkowników.
User Testing, co do zasady powinien operować standardowymi metodami, technikami, narzędziami w sposób na tyle "niestandardowy", by możliwe było uzyskanie jak najbardziej użytecznych, jednocześnie rzetelnych, “prawdziwych” wyników.
Celem badaczy jest takie zaprojektowanie badań, procesu badawczego, by możliwe było uzyskanie informacji, ocen, odczuć, postaw, sugestii cechujących się:
- szerokim zakresem
- znaczną głębią
- rzetelnością oraz trafnością
- praktycznością - możliwością ich użycia w pracach optymalizacyjnych.
User Testing, w szczególności, gdy jest łączony z innymi metodami (np. IDI), powinien również dostarczać wiedzy o:
- problemach, pojawiających się w czasie korzystania z danej aplikacji
- wrażeniach, emocjach, jakie budzi projekt
- stopniu zaspokojenia / niezaspokojenia potrzeb
- satysfakcji oraz nastawieniach emocjonalnych
- preferencjach i skłonności do korzystania.
User Testing, rozumiany bardzo wąsko, jako metoda polegająca na tworzeniu diagnozujących zdań, zdecydowanie nie pozwala wykorzystać pełni potencjału drzemiącego w badaniach UX.
Podejście, w którym jest on elementem szerszej strategii badawczej jest o wiele lepsze i zdecydowanie bardziej rekomendowane.
Przynosi o wiele więcej cennych informacji, które są o wiele bardziej użyteczne w procesie projektowym, optymalizacyjnym oraz rozwojowym.
Dodajmy także, że User Testing, Usability Testing traktowane łącznie, jako awers i rewers tej samej badawczej monety nie tyle stanowią dla siebie konkurencję, co stanowią dla siebie uzupełnienie.
Jak skutecznie przeprowadzać User Testing?
Jakość uzyskanych wyników w badaniach User Testing w dużej mierze zależy od wiedzy, doświadczeń, rzetelności badaczy je wykonujących.
Warto pamiętać, że User Testing powinien mieć:
- klarownie zdefiniowane cele
- realistycznie sformułowane pytania, hipotezy badawcze
- realistycznie sformułowane zadania testowe
- adekwatnie dobrane metryki
- adekwatnie dobrane metody oraz narzędzia badawcze
- poprawnie wyłonioną grupę respondentów.
Podstawowym celem każdego zadania testowego jest oczywiście sprawdzenie, czy jest ono wykonalne, czy stanowi wyzwanie, z jakiego rodzaju problemami się wiąże, jakiego zaangażowania, doświadczenia, wiedzy, kompetencji wymaga.
Jakie tarcia poznawcze powoduje. Z jakimi kosztami interakcji się wiąże.
Innymi słowy, zadania testowe pozwalają poznać, jakie warunki musi spełnić aplikacja, by uznana mogła być za użyteczną.
Jakim wymogom musi sprostać respondent, by mógł osiągnąć swoje cele w aplikacji webowej lub mobilnej.
Zadania testowe pozwalają także określić wydajność przepływu, a więc poznać, jak łatwo / trudno użytkownikom jest poruszać się, nawigować w aplikacji.
Jednak poznanie wymaga odpowiedniej metody badawczej, która zawsze jest pewnym zawężonym sposobem oglądu. Daje wgląd w pewien wycinek doświadczenia, zachowania, działania, reagowania.
Pozwala poznać problem, ale nigdy w sposób wyczerpujący, jednoznaczny.
Dlatego koniecznością jest wzbogacanie testów zadaniowych o na przykład wywiady pogłębione (IDI - Individual In-depth Interviews), wszelkiego rodzaju techniki mapowania zachowań (np. Heatmaps - mapy ciepła, Clickmaps, Eyetracking - śledzenie ruchu gałek ocznych).
Metody, techniki, narzędzia badawcze powinny być każdorazowo dostosowane do:
- celów badawczych
- etapu, na jakim znajduje się projekt
- specyfiki produktu cyfrowego
- charakterystyk docelowych użytkowników
- oczekiwań formułowanych względem wyników - w szczególności tego, jakim celom mają służyć proces testowania, proces badawczy
- czasu, w jakim badania muszą być wykonane
- budżetu, jaki organizacja przeznaczyła na badania
- wiedzy, jaką posiada zespół badawczy - w szczególności wyników wcześniejszych badań, bądź analogicznych, przeprowadzonych przez innych badaczy
- złożoności, różnorodności użytkowników badanej aplikacji.
Wykonując User Testing warto także pamiętać, że im bardziej dokładnie poznamy i określimy, posegmentujemy modelowych użytkowników, tym łatwiej będzie dobrać metody i narzędzia badawcze oraz formułować trafne zadania testowe.
Zmiennymi, które w dużym stopniu determinują zachowania, reakcje, oczekiwania, doświadczenia, kompetencje, uprzedzenia są:
- wiek
- płeć
- wykształcenie
- zawód
- klasa społeczna
- miejsce zamieszkania
- styl życia
- dochód.
Trafność, rzetelność i w konsekwencji użyteczność User Testingu jest w dużej mierze także kwestią wielkości grupy badanej.
O problemie wielkości grupy badanej pisaliśmy bardzo szczegółowo w artykule pt. “Dlaczego wystarczy przetestować 5 użytkowników?”.
Choć powszechne jest przekonanie, że do ustalenia 80-85% wszystkich problemów z użytecznością wystarczy jedynie 5 badanych, to sprawa, o czym pisaliśmy ww. artykule, nie jest aż tak oczywista.
Generalnie, owszem, 5 badanych w wielu wypadkach jest ilością wystarczającą, ale na pewno nie jest to zasada, która obowiązuje w przypadku wszystkich badań.
Promowane przez Nielsen Norman Group podejście, zgodnie z którym większa ilość badanych w niewielkim stopniu wpływa na ostateczny wynik badań doczekało się słuszne krytyki.
Warto pamiętać, także i o tych zastrzeżeniach metodologicznych i dobierać wielkość grupy badanej w sposób bardziej problemowy i zdecydowanie mniej oczywisty.
User Testing, by przynosił jak najbardziej użyteczne, wymierne korzyści i nie wiązał się z marnotrawstwem czasu, energii, budżetu musi być wykonywany w sposób metodologicznie poprawny.
Przede wszystkim powinny tego rodzaju badania być wykonywane ze świadomością wad i zalet, ograniczeń oraz konieczności rozszerzania, pogłębiania celów badawczych.
Co to jest User Testing. Podsumowanie
- Zgodnie z uwagą Jakoba Nielsena wskaźnik sukcesu zadania jest najprostszą miarą użyteczności, jaką należy wziąć pod uwagę w procesie tworzenia, optymalizowania, rozwijania produktów cyfrowych.
- Diagnozowanie, rozwiązywanie problemów z użytecznością pozwala lepiej konkurować, zdobywać przewagi rynkowe, dostarczać na rynek produkt, który jest zorientowany na potrzeby, oczekiwania, możliwości, doświadczenia, kompetencje jego zróżnicowanych użytkowników.
- User Testing to proces, w którym interfejs i funkcje strony internetowej, aplikacji mobilnej, lub usługi cyfrowej są testowane przez docelowych użytkowników, którzy wykonują określone zadania w realistycznych warunkach.
- User Testing, testowanie użytkowników (wraz z testami użyteczności) są metodami mierzenia, diagnozowania, poznawania, wykrywania zdolności userów do wykonania danego zadania w aplikacji, do osiągnięcia wyznaczonego celu.
- Testy użytkowników i testy użyteczności są niezbędnymi elementami projektowania stron internetowych, aplikacji mobilnych, usług cyfrowych.
- User Testing pozwala obserwować, w jaki sposób docelowi użytkownicy wchodzą w interakcję z produktem.
- User Testing najczęściej jest zorientowany na głębsze zrozumienie potrzeb użytkownika oraz walidację danego rozwiązania.
- W praktyce User Testing polega na testowaniu wybranej części produktu za pomocą konkretnych zadań testowych, których celem jest sprawdzenie, czy dana funkcjonalność działa zgodnie z oczekiwaniami i jest gotowa do wprowadzenia na rynek.
- Testy użytkowników zazwyczaj mają za zadanie określić “gotowość” produktu cyfrowego do wprowadzenia na rynek.
- Testy użytkowników służą określeniu, czy produkt jest w stanie spełniać potrzeby użytkowników.
- User Testing, rozumiany bardzo wąsko, jako metoda polegająca na tworzeniu diagnozujących zdań, zdecydowanie nie pozwala wykorzystać pełni potencjału drzemiącego w badaniach UX.
- Podstawowym celem każdego zadania testowego jest sprawdzenie, czy realni użytkownicy są w stanie je wykonać, czy stanowi wyzwanie, z jakiego rodzaju problemami się wiąże, jakie tarcia poznawcze powoduje.
- Zadania testowe pozwalają także poznać, jak łatwo / trudno użytkownikom jest poruszać się, nawigować w aplikacji.
